Muzeum Lniarstwa im. Filipa de Girarda

Muzeum Lniarstwa im. Filipa de Girarda w Żyrardowie to miejsce, które zachwyca już od pierwszych chwil. W monumentalnych, postindustrialnych halach dawnej fabryki lnu historia przemysłu splata się tu z nowoczesnością. Każdy krok pośród zabytkowych maszyn i surowych murów pozwala poczuć atmosferę czasów, gdy Żyrardów był jednym z najważniejszych ośrodków włókienniczych w Europie. To nie tylko muzeum, ale żywa opowieść o ludziach, wynalazkach i codziennym życiu miasta, które powstało z pasji do lnu.

Historia i znaczenie muzeum

Muzeum powstało w jednym z najcenniejszych zabytków Żyrardowa – hali dawnego Bielnika, będącego częścią XIX-wiecznej osady fabrycznej. To właśnie tutaj, w 1833 roku, rozpoczęła działalność jedna z najnowocześniejszych fabryk lniarskich ówczesnej Europy. Jej powstanie było możliwe dzięki Filipowi de Girardowi, francuskiemu wynalazcy, który zrewolucjonizował produkcję przędzy lnianej. Jego mechaniczna przędzarka, zastosowana w żyrardowskich zakładach, sprawiła, że miasto stało się symbolem przemysłu lniarskiego na ziemiach polskich. Właśnie na cześć tego inżyniera osada przyjęła nazwę Żyrardów, a muzeum, które dziś mieści się przy ul. Dittricha 18, upamiętnia zarówno jego postać, jak i wielopokoleniową tradycję pracy tysięcy robotników.

Ekspozycje i zabytkowe maszyny

Główna ekspozycja muzeum to prawdziwa gratka dla miłośników historii techniki i przemysłu. W przestronnych halach ustawiono kilkadziesiąt zabytkowych maszyn i urządzeń, które tworzą kompletny ciąg technologiczny – od obróbki surowca, przez przędzenie i tkanie, aż po wykańczanie gotowych tkanin. Wiele z tych maszyn pochodzi z lat 70. i 80. XX wieku, ale nie brakuje też unikatowych eksponatów z początku XX wieku. Szczególne wrażenie robi najdłuższa w Polsce drukarka płaska do sitodruku, która przez dekady służyła do nanoszenia wzorów na lniane obrusy i serwety. Wśród eksponatów znajdują się także krosna, przewijarki, cewiarki czy postrzgarki, a całość uzupełniają archiwalne fotografie, prezentery tematyczne i urządzenia multimedialne.

Wystawa „Żakardowe wzory”

Jednym z najnowszych i najciekawszych elementów muzealnej oferty jest wystawa „Żakardowe wzory”. To unikatowa prezentacja 16 zabytkowych krosien z mechanizmem Jacquarda, które jeszcze do niedawna pracowały w ostatniej w Polsce fabryce lnianych tkanin żakardowych. Wystawa pozwala prześledzić cały proces powstawania tkaniny, od projektowania wzoru po gotowy produkt. Szczególną atrakcją jest możliwość zobaczenia maszyn w ruchu oraz poznania technologii, które dziś są już praktycznie niespotykane. Ekspozycję wzbogacają nagrania wspomnień dawnych pracowników fabryki, a także prezentacja gotowych tkanin i szablonów wzorniczych.

Unikatowa kolekcja szablonów sitodrukowych

Muzeum może poszczycić się największą na świecie kolekcją szablonów sitodrukowych – ponad 600 wielkoformatowych matryc, które przez dziesięciolecia służyły do zdobienia lnianych tkanin. Wystawa „Tkane sita” to pierwsza i jedyna w Europie prezentacja tego typu zbioru. Zwiedzający mogą zobaczyć nie tylko same szablony, ale także cały proces technologiczny – od projektowania wzoru, przez tworzenie matryc, aż po odbijanie wzorów na tkaninie. To fascynująca podróż przez świat wzornictwa przemysłowego, która pokazuje, jak ogromną rolę odgrywała kreatywność w codziennej pracy fabryki.

Nowoczesne podejście do historii

Muzeum Lniarstwa to nie tylko statyczna ekspozycja, ale także miejsce żywej historii. W przestrzeń wystawienniczą wkomponowano fotografie i wywiady z dawnymi pracownikami Zakładów Lniarskich, które przybliżają codzienność życia w przemysłowym Żyrardowie. Częścią muzeum jest również strefa warsztatowa, gdzie można własnoręcznie wykonać odbitkę metodą sitodruku lub spróbować innych tradycyjnych technik. Dzięki temu zwiedzający mają okazję nie tylko zobaczyć, ale i poczuć na własnej skórze, jak wyglądała praca w fabryce.

Industrialna Zagroda – atrakcja dla rodzin

Bezpośrednio przy muzeum znajduje się Industrialna Zagroda – mini-zoo, które stanowi dodatkową atrakcję, zwłaszcza dla rodzin z dziećmi. Na wybiegu mieszkają wielbłądy, alpaki, owce, kozy, renifery i inne zwierzęta gospodarskie. To miejsce, gdzie można z bliska przyjrzeć się zwierzętom, a także dowiedzieć się więcej o dawnych wiejskich tradycjach. Zagroda jest integralną częścią muzealnej oferty i pozwala na chwilę odpoczynku w otoczeniu natury, tuż obok surowych murów dawnej fabryki.

Informacje dla odwiedzających

Muzeum Lniarstwa im. Filipa de Girarda znajduje się przy ul. Dittricha 18 w Żyrardowie. Dojazd z Warszawy zajmuje około 40 minut samochodem autostradą na Łódź. Możliwy jest także dojazd pociągiem – ze stacji PKP Żyrardów do muzeum prowadzi około 30-minutowy spacer. Parking dostępny jest przed wejściem do muzeum.
Godziny otwarcia:
Poniedziałek: nieczynne
Wtorek – Piątek: 10:00 – 15:00
Sobota – Niedziela:
kwiecień – październik: 10:00 – 18:00
listopad – marzec: 10:00 – 15:00

Ceny biletów:
Bilet normalny: 14 zł
Bilet ulgowy: 7 zł
Opłata przewodnicka: 80-120 zł (zależna od liczebności grupy)
Bilet uprawnia do wejścia na teren muzeum oraz Industrialnej Zagrody. Możliwa płatność gotówką, kartą lub Blikiem. Dla grup zorganizowanych (powyżej 10 osób) wymagana jest wcześniejsza rezerwacja.

Kontakt:
tel.: 731 318 800 (biuro), 793 134 703 (zwiedzanie)
e-mail: [email protected], [email protected]

Znaczenie muzeum dla miasta i regionu

Muzeum Lniarstwa im. Filipa de Girarda to nie tylko lokalna atrakcja, ale ważny punkt na mapie przemysłowego dziedzictwa Mazowsza i całej Polski. Placówka prowadzi działalność naukowo-badawczą i kulturalno-oświatową, dokumentując historię lnu, przemysłu lniarskiego oraz dzieje miasta Żyrardowa. To miejsce, które oddaje hołd pokoleniom robotników, inżynierów i wynalazców, a jednocześnie inspiruje do refleksji nad współczesnością. Dzięki nowoczesnej formie prezentacji i bogatej ofercie edukacyjnej muzeum przyciąga zarówno miłośników historii, jak i rodziny z dziećmi czy pasjonatów techniki.

Podsumowanie

Wizyta w Muzeum Lniarstwa im. Filipa de Girarda to fascynująca podróż przez dzieje przemysłu, wynalazków i codziennego życia w jednym z najważniejszych ośrodków włókienniczych Europy. Surowe, postindustrialne wnętrza, setki zabytkowych maszyn, unikatowe kolekcje i możliwość aktywnego uczestnictwa w warsztatach sprawiają, że miejsce to pozostaje w pamięci na długo. Muzeum nie tylko pielęgnuje pamięć o przeszłości, ale także łączy ją z teraźniejszością, inspirując kolejne pokolenia do odkrywania historii lnu i Żyrardowa. To obowiązkowy punkt na mapie każdego, kto chce zrozumieć, jak wielki wpływ miała fabryka na rozwój miasta i regionu, a także jak ważne jest zachowanie przemysłowego dziedzictwa dla przyszłych pokoleń.